Orange Prize for Fiction

De Amerikaanse schrijfster Madeline Miller heeft de Orange Prize for Fiction gewonnen met haar debuutroman "The song of Achilles". De Britse prijs bekroont Engelstalige fictie van een vrouwelijke auteur. Haar roman verhaalt over de liefde tussen de Griekse Troje-helden Achilles en Patroklos en leest als een eerbetoon aan "Ilias" van Homeros.
Miller, de vierde opeenvolgende Amerikaanse laureaat, is een docente Grieks en Latijn en haalt met haar debuutroman de prijs in huis. De onderscheiding voor Miller is een verrassing. Haar landgenote Ann Patchett was met haar roman "State of wonder" de grote favoriet voor de onderscheiding.
Meer over Madeline Miller en de Orange Prize for Fiction vind je hier

de zomer beschrijf je best op een winterdag

In aanloop naar de volgende bijeenkomst van de Leeslamp rond Knut Hamsun zijn werk, wil ik op deze blog iedere maand een Noorse collega in de kijker zetten. In 'De zomer beschrijf je best op een winterdag' kon ik geen beter, en met dit weer gepaster, opener van deze reeks treffen. Het artikel is van de hand van Piet de Moor en verscheen in september vorig jaar in Knack.

In De zomer beschrijf je het best op een winterdag maken we kennis met de briefschrijver Ibsen, een genre waarvan hijzelf voortdurend zegt dat hij er niet in excelleert.

‘Daar waar ik stond toen ik een aantal van mijn stukken schreef, staat nu een compacte menigte. Zelf ben ik daar niet meer. Ik ben ergens anders heen, verder naar voren, naar ik hoop', aldus de Noorse schrijver Hendrik Ibsen (1828-1906) in de zomer van 1883 vanuit Rome aan de Deense criticus Georg Brandes.

Ibsen is vooruitstrevend. Maar telkens weer beklemtoont de schrijver, die wereldberoemd (en wereldberucht) werd met kritische theaterstukken als Het poppenhuis en Spoken, dat elke mens zijn eigen individuele vrijheid zelf moet veroveren. Nora neemt in Het poppenhuis zelf het initiatief om haar man te verlaten. De goegemeente was verontwaardigd. Ibsen: 'Noorwegen is een vrij land, bevolkt door onvrije mensen.'

In De zomer beschrijf je het best op een winterdag maken we kennis met de briefschrijver Ibsen, een genre waarvan hijzelf voortdurend zegt dat hij er niet in excelleert. Maar die bescheidenheid is veeleer een voorwendsel om het kort te houden.

Want als het gaat om de integriteit van zijn eigen werk neemt Ibsen wel zijn tijd en schuwt hij geen details. Hij markeert de plaatsen waar de letterzetter in de verleiding zou kunnen komen om zijn manuscript te corrigeren.

Als in de Noorse hoofdstad Kristiania een van zijn stukken wordt gerepeteerd, aarzelt Ibsen niet de regisseur te attaqueren als de rolbezetting hem niet bevalt. Hij krijgt woedeaanvallen als er aan zijn dialogen wordt geprutst of als een zinswending onbehoorlijk wordt vertaald.

Het grootste deel van zijn actieve leven woonde Ibsen met zijn vrouw en zoon in het buitenland, in Dresden, Rome en München. Als hij eens naar Noorwegen terugkeert, wordt hij letterlijk onwel.

Ibsens afkeer van zijn geboorteland spruit ook voort uit zijn wrevel over de stiefmoederlijke behandeling van de schrijvers: 'Het is tekenend dat in ons land het eetbare wild eerder wettelijke bescherming heeft gekregen dan de schrijvers.'

Dat zijn vader als koopman failliet ging toen hij nog maar een kind was, bezorgde de dramaturg een trauma voor het leven. Hij bleef altijd een pingelaar: 'Ik kan geen cent missen, want er is veel geld nodig om te kunnen leven zoals ik aan mijn stand verplicht ben.'

Piet de Moor

Het boek van het gedrukte boek

In deze tijden van 'e-' en 'ont'-lezing een boek dat meer dan de moeite waard is! De auteur, Mathieu Lommen, geeft een overzicht van meer dan vijfhonderd jaar boekvormgeving: van Gutenberg tot nu.

De wereld van het grafisch ontwerpen kent vele disciplines. Boekontwerp is daarvan een van de meest prestigieuze: het verlangt gevoel voor beeld én tekst, redactionele vaardigheden en uitgebreide materiaalkennis. Dit boek biedt een uitgelezen visuele geschiedenis van dat vak: een canon van meer dan 500 jaar westers boekontwerp. Het boek is in al zijn verschijningsvormen te zien, van architectuurboek tot literaire pocket. Aan bod komen beroemde drukkers uit de handpersperiode – Nicolas Jenson, Christoffel Plantijn en Giambattista Bodoni – en toonaangevende ontwerpers uit de moderne tijd – William Morris, El Lissitzky, H.N. Werkman, Jan Tschichold en Irma Boom.
Binnenkort beschikbaar in de Bib en nu al in de betere boekhandel!

Hendrik Jan Marsman

'Een van onze belangrijkste schrijvers' de Volkskrant

Bernlef is dit jaar vijfenzeventig geworden, en staat inmiddels al vijftig jaar onbetwistbaar aan de top! Daarom is zojuist bij Querido zijn nieuwe verhalenbundel Help me herinneren verschenen, waarin Bernlef als geen ander de kracht én de verraderlijkheid van herinneringen weet op te roepen. Ook brengt Querido een prachtige jubileumuitgave met zijn verzamelde gedichten: Voorgoed. Gedichten 1960-2010.
Vanwege zijn jubileum staat er heel wat te gebeuren rond Bernlef het komende tijd. Volg alles wat er rond en met hem te gebeuren staat hier.

Open de kooien van de kunst

Schrijvers en dichters die ook tekenen en schilderen worden als dubbeltalenten bestempeld. Hugo Claus is hier een sprekende voorbeeld. Dichter bij huis hebben wij in Sint-Niklaas Paul Snoek gehad natuurlijk, maar dicht bij huis en en in het nù hebben wij Lies van Gasse die meer dan de moeite loont om te volgen.

In Nederland torent Lucebert er in deze context bovenuit en deze nieuwe tentoonstelling en drie boekuitgaven onderstrepen dit op uitdrukkelijke en fenomenale wijze. De titel is een variant van een bekende regel van Lucebert: nu komen de kooien van de poëzie weer open voor ’t gedierte van miró. Lucebert laat zich zien als dichter en tekenaar. Hij was verbonden met Cobra waarin woord en beeld een karakteristieke uitdrukking vormde. 

De tentoonstelling ‘Open de kooien van de kunst’ loopt tot en met 9 september 2012 in het Cobramuseum in Amstelveen en is gewijd aan het onderzoek naar Luceberts gedichttekeningen, waarin beeld en tekst onverbrekelijk zijn en elkaar versterken. Het is voor het eerst dat Luceberts gedichttekeningen worden tentoongesteld; er worden ruim zestig gedichttekeningen getoond. Voor meer informatie klik je hier

Voor de leden van de Leeslamp geen verrassing, en de bespreking van komende woensdag moet nog komen: de prijs voor de beste Nederlandstalige roman van het afgelopen jaar gaat naar een roman die de auteur A.F.Th. van der Heijden niet had willen schrijven. Met de keuze voor 'Tonio', een requiem voor zijn door een noodlottig ongeluk overleden zoon, bekroonde de vakjury onder leiding van Robbert Dijkgraaf een boek dat vooraf reeds tot de grote favoriet was bestempeld. Van de roman zijn inmiddels meer dan 100.000 exemplaren verkocht. De jury roemt de ongeëvenaarde veelstemmigheid ervan: 'Alle registers die bij dood en rouw horen worden op superieure wijze bespeeld: van aankondiging en verzoening tot ontkenning; van woede en verzet tot aanvaarding. In het slotkoor van deze symfonie van de dood klinkt zelfs hoop, hoe genadeloos dat in het licht van de voorafgaande gebeurtenissen ook lijkt' aldus het juryrapport.